MAKAYA ma NSI: Mu lusadisu kimbevo kya ntu

MAKAYA ma NSI: Mu lusadisu kimbevo kya ntu

Publicado por Muana Damba activado 31 Julio 2016, 06:17am

Etiquetas: #Cultura, #História do Reino do Kongo

Kwa Tata PAUL “Redemptoriste”

Kwa mitangi mya MAKAYA ma NSI

Mambu mena mu nkanda wau matuka kwa bambuta za nsi a Kongo, mu dyambu dya sadisa baleke ba ntandu kyaki ye ba kwiza landi ku nima. I sa mu bambula kaka ntima vo mbongo zingi katuvene Nzambi mu kutusadisa muna mi nti mya nsi.. Idina ka lwendi kwa nganga-za-nkisi ko, bau mpe bavananga kaka makaya ma nsi kwandi, dimosi kaka bakudikanga: i sakisa mi nsiku ye zola vuna bantu, mpasi bafutisa mbongo za yingi za mpamba kwandi.

Nsiku umosi kaka: KALA YE NGANGU MU TOMA SADILA MU SADILA NKANDA WAWU. K’ULUTISA TESO KO. YUVULA BAMBUTA, OVO KUZEYE WO KO NTI. KUBAKI KO.

———————————————————————————————————————–

Kwa Nganga a Nzambi KIAMBI

Tu tezele fyoti kaka mu sindika mi nti mina mu nkanda wawu. Tutudidi mu kapu kimosi mi nti ovo makaya mawonso matadilanga kimbevo kimosi; nkoso nimelo ifwete sadilwa bonso butusonekene yo. Mu lumbu kimosi ka tulendi vana mi nti miole kwa mbevo ko; ovo makaya mantete ka matondele nitu ko, ku nima lumbu kimosi evo bibiole, tulenda soba lukaya lwa nkaka. Kadi nwa makaya mayingi muna lumbu, kutwasa kimbevo kya kilendele vonda muntu.

———————————————————————————————————————-

Mu lusadisu lwa kimbevo kya bwanga (tatika) e ntu

1. Tuta MUINDU ye NTUNTU za MVALA,: tula mu ngongo, bosi kela mu mbombo (nzunu)

2. Baka nkeni (mbutu, nginga) za MABUNDA-BUNDA: tuta, zenga mbele (nsamba) tatu va mbunzu ye mu mpati za luse, kusa bilongo vana va nueto nsamba.

3. Baka Nginga za KIZIOKI: tuta zo, zenga nsamba tatu va mbunzu ye mu mpati za luse, bosi kusa bilongo.

N.B. Nkansi yama mpasi.

4. Baka makaya mampa (mantoko) ma MVALA DIFALA : zeka mo ye swena mu nzunu (mbongo)

5. Baka MFUMFULA za MVETE (MUGETE) : zeka zo, sanga ye fi maza, bosi kela (kelolela, tula) mu nzunu.

6. Sanga maza ma MALALA MA NSA, ye MBODI a DIKONDO : kela mu nzunu.

N.B. Keba yama mpasi.

7. Baka MVUMA za MANSIENSIE : zeka; bosi zenga mbele tatu va mbunzu ye mpati za luse ; bosi kusa e bilongo.

8. Baka makaya mantoto ma MBOTA ovo ma LUMVUMVU, zeka; zaba nsamba va mbunzu ye mu mpati za luse; bosi kusa bilongo byabi.

9. Baka bunia ya MWINDU: tuta, sanga ye matonsi ma malala; tula mu ngongo ye kela mu meso.

Ntu bwanga mu dyambu dya nsuti zina mu mbombo:

Baka NSOLOKOTO: Kotesa mu nzunu, nyukutisa muna nsuti si zabuka.

Ntu mpasi:

1. Baka maka ya ma TUMANTU (tomate): zokona ( zeka) ye tula mu mbombo ( nzunu).

2. Baka MFUFULA za MUGETE (MVETE) sanga ye MPALAMBAKI ye LALA : tula mu ngongo ye kela bete (ntosi) dimosi muna konso disu.

Kimbevo kya NTU

Baka makaya ma Mbota : zenga nsamba tatu va mbunzu ye mu mpati za luse, bosi kusa bilongo.

Muntu mwene mpasi mu dyambu dya mwini wingi ye vayikulu kyufuta kyayingi

1. Tula 2 gr. ya MUNGWA mu ntutu amvimba wa maza, bosi nwa.

2. Tula maza ma kyozi ku ntu, kusa ndungu mu malu, nwata mbele mukatula menga.

Bilongo bya ntu :

1. Baka MUNGWA a BASENZI ye NZONGO a TIYA ye NZONUNGU (mbutu za mfinda zina ntundubila) : Nika zo va tadi; bosi nwata nsamba tatu va mbunzu ye tula mu ndambu za luse. Sanga bilongo bya nikwa matonsi ma MALALA ma nsa, bosi kusa.

N.B. Keba, yama mpasi.

2. Baka tabaka (fumu) sanga ye DINSUSU-NSUSU: zeka ye tula mu ngongo, bosi kela mabete ( matonsi) matatu mu meso ye nzunu : mu nsuka, midi ye nkkela.

MAKAYA ma NSI: Mu lusadisu kimbevo kya ntu
Comentário

1 Comment

  1. Gostei da publicação
    Só faltou muito é a posologia; devem sempre explicar quantas vezes por dia e por quantos dia vai o tratamento.
    Boa continuação

Deixe uma resposta

O seu endereço de email não será publicado.


*


Este site utiliza o Akismet para reduzir spam. Fica a saber como são processados os dados dos comentários.